هزینه فرصت چیست؟ هرآنچه باید درباره Opportunity Cost بدانید.

هزینه فرصت یکی از مفاهیم بنیادین در حوزه مالی و حتی زندگی روزمره است. تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که با انتخاب یک گزینه، چه گزینه هایی را از دست می دهید؟ به عنوان مثال وقتی تصمیم می گیرید تمرکز خود را روی بازار ارز دیجیتال قرار دهید، فرصت تمرکز روی بازار طلا، فارکس و بازار بورس را از خودتان گرفته اید. این موضوع در همه جوانب زندگی جریان دارد اما در این مطلب قصد داریم هزینه فرصت را به طور اختصاصی در بازارهای مالی بررسی کنیم و نحوه محاسبه آن را با شما به اشتراک بگذاریم.

شما با آشنایی این مفهوم، می توانید رشد مالی بیشتری را تجربه کرده و با عینک دقیق تری به دنیای اقتصادی نگاه کنید.

مفهوم هزینه فرصت

مفهوم هزینه فرصت به معنای هزینه ای است که شما در نتیجه انتخاب یک گزینه و عدم انتخاب گزینه های دیگر، پرداخت می کنید. به عبارت دیگر زمانی که شما بین دو راهی گیر کرده و یکی از مسیر ها را انتخاب می کنید؛ آن مسیری را که به علت عدم انتخاب از دست می دهید، هزینه فرصت از دست رفته نام گذاری می کنند. برای مثال اگر شما تصمیم بگیرید در یک دوره آموزشی شرکت کنید، هزینه فرصت شما شامل هزینه هایی مانند هزینه زمان و پولی است که باید برای حضور در این دوره آموزشی بپردازید، و در عوض نمی توانید از این منابع در کارهای دیگری استفاده کنید.

توجه کنید هزینه فرصت نه تنها عاملی موثر در تصمیمات مصرف کنندگان و اشخاص به شمار می آید، بلکه توسط بسیاری از کسب و کارها نیز استفاده می شود. بسیاری از کسب و کارهای موفق در تصمیمات خود درباره تولید، مدیریت زمان و تخصیص سرمایه به هزینه فرصت توجه می کنند.

این مفهوم در تصمیمات اقتصادی و مالی بسیار مهم است، زیرا به شما توانایی ارزیابی گزینه های پیش رویتان را، نسبت به یکدیگر می دهد. زمانی که دقیقا بدانید با انتخاب یک گزینه چه امکانات و منابعی را بدست آورده و یا از دست می دهید، می توانید عاقلانه تر مسیرتان را انتخاب کنید. این ارزیابی می تواند به شما کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد سرمایه گذاری و مدیریت زمان بگیرید.

هزینه فرصت، مقایسه یک انتخاب اقتصادی با بهترین انتخاب بعدی خود است. این مقایسه ها بیشتر در حوزه مالی و اقتصادی به وجود می آیند. هزینه فرصت سعی می کند تأثیر انتخاب یک سرمایه گذاری به جای دیگری را، اندازه گیری کند.

برای مثال شما مردد هستید که سرمایه تان را در بازار فارکس سرمایه گذاری کنید و یا از آن برای خرید سهام یکی از شرکت های خصوصی استفاده کنید. در اینجا محاسبه هزینه فرصت به کمکتان می آید! یعنی شما باید خودتان را در موقعیت های مختلف تصور کرده و بهترین راه را انتخاب کنید. به طور دقیق تر، درنظر بگیرید که با سرمایه گذاری در بازار فارکس بعد از چندین سال حدودا چه سودی را بدست آورده و در مقابل آن، با عدم خرید سهام شرکت خصوصی چه سودی را در همان مدت زمان از دست خواهید داد.

البته توجه داشته باشید که مفهوم هزینه فرصت با مفهوم ریسک پذیری سرمایه گذاری متفاوت است. در ادامه تمایز این دو مفهوم گسترده اقتصادی را نیز توضیح می دهیم!

تفاوت مفهوم هزینه فرصت و مفهوم ریسک

به طور کلی، احتمال منحرف شدن بازده واقعی سرمایه گذاری از بازده پیش بینی شده آن، ریسک گفته می شود. دامنه مفهوم ریسک بسیار گسترده است و حتی شامل احتمال از دست رفتن همه یا بخش زیادی از سرمایه نیز، می شود. در واقع ریسک سرمایه گذاری به توقع شخصی افراد از سوددهی برمی گردد. اما مفهوم هزینه فرصت بازدهی سرمایه گذاری شما را در گزینه هایی که از انتخاب آن ها منصرف شده اید، بررسی می کند.

در این نوشتار ما درمورد راه محاسبه هزینه فرصت و برخی از روش هایی که می تواند در تصمیمات سرمایه گذاری شما موثر واقع شود، صحبت خواهیم کرد.

سرمایه گذاران همیشه با گزینه هایی در مورد چگونگی سرمایه گذاری پول خود برای دریافت بیشترین بازده و درآمد، مواجه هستند. هزینه فرصت سرمایه گذار، نشان دهنده هزینه یک جایگزین از دست رفته است. اگر یک جایگزین را به جای انتخاب خود بنشانید، هزینه فرصت عددی است که شما برای انتخاب آن جایگزین هزینه کرده اید.

توجه کنید هزینه فرصت نه تنها عاملی موثر در تصمیمات مصرف کنندگان به شمار می آید، بلکه توسط بسیاری از کسب و کارها نیز استفاده می شود. بسیاری از کسب و کارهای موفق در تصمیمات خود درباره تولید، مدیریت زمان و تخصیص سرمایه به هزینه فرصت توجه می کنند.

هزینه فرصت چگونه محاسبه می شود؟

شما می توانید این رقم را با مقایسه بازده دو گزینه پیش رو، محاسبه کنید. این کار می تواند در فرآیند تصمیم گیری با تخمین بازدهی در آینده انجام شود (که البته این روش دقتی بسیار اندک دارد). در شیوه دیگر، هزینه فرصت می تواند با توجه به بازده مشخص شده، و مدت زمانی پس از زمان تصمیم گیری محاسبه شود.

فرمول زیر محاسبه هزینه فرصت را برای یک سرمایه گذار در مقایسه با بازده سرمایه گذاری های مختلف نشان می دهد:

بازده گزینه انتخاب شده – بازده گزینه دیگر = هزینه فرصت

برای مثال، فرض کنید شما دو گزینه سرمایه گذاری پیش رو دارید: یکی در بورس و دیگری در بازار ملک. اگر بازده سرمایه گذاری در بورس ۷٪ و بازده سرمایه گذاری در بازار ملک ۱۰٪ باشد، هزینه فرصت سرمایه گذاری در بازار ملک به ازای انتخاب سرمایه گذاری در بورس برابر است با:

۱۰٪ – ۷٪ = ۳٪

بنابراین، هزینه فرصت سرمایه گذاری در بازار ملک برابر با ۳٪ است. یعنی شما با انتخاب سرمایه گذاری در بورس نسبت به سرمایه گذاری در بازار ملک، ۳٪ بازده بیشتری دریافت می کنید.

سرمایه گذاران در هنگام انتخاب گزینه ها سعی می کنند هزینه فرصت را هم در نظر بگیرند. اما محاسبه هزینه فرصت با استفاده از دانسته های گذشته دقیق تر است. وقتی شما به جای اعداد تخمینی، اعدادی واقعی برای این محاسبه در دست داشته باشید، مقایسه بازده سرمایه گذاری انتخاب شده با جایگزین حذف شده بسیار آسان تر است.

به عنوان مثال تصور کنید پدر شما بین خرید سهام شرکت ABC و شرکت XYZ مردد است. او تصمیم می گیرد سهام ABC را خریداری کند. یک سال بعد، بازدهی ABC ، مساوی با 3٪ بوده است در حالی که بازدهی XYZ حدود 8درصد بوده است. در این مورد، او می تواند هزینه فرصت خود را به عنوان ۵-٪ اندازه گیری کند.

این مفهوم اغلب توسط سرمایه گذاران برای مقایسه سرمایه گذاری های مالی استفاده می شود، اما همچنین می تواند در بسیاری از سناریوهای مختلف هم به کار گرفته شود. به عنوان مثال، اگر دوست شما تصمیم بگیرد که به مدت یک سال کارش را ترک کند و به دانشگاه برگردد، هزینه فرصت این تصمیم معادل دستمزدی است که در طول یک سال از دست خواهد داد. دوست شما هزینه فرصت دستمزد از دست رفته را با مزایای دریافت مدرک تحصیلی بالاتر مقایسه خواهد کرد.

همچنین می توانید در هنگام تصمیم گیری در مورد چگونگی سپری کردن وقت خود، به هزینه فرصت نیز توجه کنید. تصور کنید لری که شغلش وکالت است، در هر ساعت ۴۰۰ دلار هزینه دریافت می کند. او تصمیم می گیرد یک بعدازظهر دفتر خود را ببندد و مشغول رنگ آمیزی دفتر شود. او فکر می کند با این کار در هزینه استخدام نقاشان حرفه ای صرفه جویی می کند. با این حال، رنگ آمیزی او چهار ساعت زمان برده و در واقع ۱۶۰۰ دلار هزینه (دستمزد از دست رفته) می کند. فرض کنید نقاشان حرفه ای ۱۰۰۰ دلار برای این کار از لری خواستار می شدند. این بدان معنی است که هزینه فرصت لری ۶۰۰- دلار است (۱۶۰۰ دلار – ۱۰۰۰ دلار).

شما انتخاب کردید که این مقاله را به جای مقاله ای دیگر، بخوانید. می توانستید از وقتتان برای بررسی صفحه فیسبوک خود یا تماشای تلویزیون استفاده کنید. این انتخاب منجر به یک معامله شده و در نتیجه شما استفاده از مزایای گزینه های دیگر پیش رویتان را از دست داده اید.

محدودیت های هزینه فرصت

محدودیت اصلی هزینه فرصت، عدم دسترسی به تخمینی دقیق از بازدهی آینده است. البته شما می توانید داده های تاریخی را مورد مطالعه قرار داده تا عملکرد مالی خود را بسنجید؛ اما هیچگاه نمی توانید با دقتی تمام عیار عملکرد یک سرمایه گذاری را پیش بینی کنید.

بررسی هزینه فرصت همچنان یک جزء مهم از فرآیند تصمیم گیری است. اما دقت آن زمانی است که انتخاب صورت گرفته و شما می توانید به عقب برگشته و مقایسه کنید که انتخابتان در نسبت با گزینه های حدف شده، چه عملکردی داشته است.

اگرچه مفهوم هزینه فرصت برای هر تصمیمی قابل استفاده است، اما این محاسبه گاهی بسیار دشوار می شود. فرض کنید دو فرصت سرمایه گذاری دارید. یکی بازدهی محافظه کارانه ای دارد ولی فقط نیاز است تا سرمایه خود را به مدت دو سال محدود کنید. در حالی که گزینه دیگر به مدت ۱۰ سال اجازه دسترسی شما به پولتان را نخواهد داد، اما با سود بالاتر و مقدار بیشتری از خطر همراه است. در این مورد، بخشی از هزینه فرصت شامل تفاوت ها در بحث نقدینگی خواهد بود.

بزرگ ترین خطر هزینه فرصت مربوط به نقدینگی، این احتمال است که ممکن است فرصت سرمایه گذاری اصلی در آینده را از دست بدهید. زیرا نمی توانید به پولی که در سرمایه گذاری دیگری محبوس شده است، دسترسی پیدا کنید. این هزینه فرصت واقعی حساب می شود اما شما نمی توانید به طور قطعی آن را با عدد و رقم نشان دهید.

نکات کلیدی

• هزینه فرصت، میزان سود یا ضرر انتخاب شما را اندازه گیری می کند.
• هزینه فرصت می تواند برای هر فرآیند تصمیم گیری استفاده شود، اگرچه اغلب توسط سرمایه گذاران به کار گرفته شده است.
• هزینه فرصت می تواند در هنگام تصمیم گیری مدنظر قرار گیرد، اما در محاسبه تصمیماتی که قبلا گرفته شده اند، از دقت بیشتری برخوردار است.

آنچه درباره هزینه فرصت خواندیم:

در این نوشتار شما را با مفهوم هزینه فرصت و نحوه محاسبه دقیق آن، آشنا کردیم. امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید و بتوانید سطح معاملات و انتخاب های مالی خود را ارتقاء دهید. اگر تجربه استفاده از این مفهوم را دارید، آن را با ما به اشتراک بگذارید!

سوالات متداول – هزینه فرصت